Auteur: PA0NON

Het is noodzakelijk dat Dares deelnemers net als brandweermannen en -vrouwen geoefend blijven. Naast regionale oefeningen is een landelijke oefening ook noodzakelijk om e.e.a. af te stemmen en van elkaar te leren. Vorig jaar stond de oefening waterproof gepland echter door de corona maatregelen afgelast. Dit jaar is het idee ontstaan om een landelijke oefening vanaf een camping te organiseren. Na afstemming met het Dares bestuur is gekozen om deze oefening vanaf camping “de Kastanjes: te Elsendorp te organiseren.

Doel van deze oefening was om een mobiele post voor voice, Winlink en JS8CALL in te richten als mobiele DLCC (Dares landelijke Coördinatie Centrum. De organisatie op de camping lag bij Leo PD2LEO. Na een oproep onder de Dares deelnemers hebben zich een aantal aangemeld zodat we alle operators voor Voice, Winlink en JS8CALL konden vastleggen.

Scenario:

• Vrijdag 3 september, uitwisselen berichten via voice op HF (40/80 m) en berichtenuitwisseling via Winlink en regionaal op VHF/UHF
• Zaterdag 4 september, JS8CALL uitwisselen korte berichten met collega IARU1 Emcomm groepen in Europa, Midden Oosten en Afrika

De digitale werkgroep van Dares o.l.v. Hans PA3GJM met assistentie van Peter PE1DVD organiseerden een masterclass Winlink waarbij de door de groep ontwikkelde softwarepakket DWS en DWC werden gedemonstreerd.

Diverse Dares deelnemers deden vanuit hun eigen regio of de camping mee met de oefening en brengen verslag uit

Regio Haaglanden/Hollands Midden (R15/16), door Jan-Pieter PC0KR.

Vanuit R15/16 hebben wij besloten om aan deze oefening deel te nemen vanuit onze regio. Doordat het nationale deel gepland was voor de vrijdag, hebben we binnen de regio gekeken wie er beschikbaar waren. Dit heeft geresulteerd in een team van 7 personen. Dit team hebben wij als volgt verdeeld: 1 persoon als “amateur op zolder” vanuit Loosduinen (post 4), 2 personen VHF phone (post 1), 2 personen HF (post 2) en 2 personen Winlink (post 3).

Voor de locatie hebben wij met post 1, 2 en 3 gekozen voor het “Reeuwijkse Hout” ter hoogte van het paviljoen met dezelfde naam. Omdat wij niet een heel parkeerterrein kunnen afzetten, zijn wij op het aangrenzende terrein gaan staan. Daar hebben wij vaker geoefend en heeft niemand last van ons. We waren nog geen 10 minuten daar verzameld, kregen wij al bezoek van de boswachter. Na wat informatie uitgewisseld te hebben, kregen wij zijn zegen en konden we aan de opbouw van de posten.

Door een gezonde mix van meer en minder ervaren personen waren wij met HF binnen 30 minuten QRV en met VHF 20 minuten later. Dit omdat iedereen elkaar helpt en omdat wij in dit geval een prioriteit hadden met HF omdat deze oefening zou starten om 10:00 uur. VHF was gepland om 11:00 uur.

Working Conditions:

Voor HF nationaal maken wij gebruik van een NVIS antenne voor 80m op ca. 0,9m van de grond. Hiervoor gebruiken wij schrikdraad pennen. De TXR is een Yaesu FT-897D en de voeding een accu waarvan wij er diverse bij ons hebben.

Voor VHF zowel een X30 in een 7 meter fiber mast (ex Defensie) en een Yaesu FT-857D eveneens op accu en extra een 3 elements richtantenne op een 6 meter mastje in een zogenaamde auto-voet (een metalen voet onder de autoband).

Voor Winlink een X30 in een 10m aluminium schuifmast met een FT-897D en een laptop met geluidskaart interface voor gebruik met VARA-FM.

Oefening:

9:30 uur HF LSB verbindingen met PI9DI (Loosduinen) en PI9D (camping Elsendorp).
9:45 uur Via PI3RAZ verbinding met PI9DI, rechtstreeks is niet gelukt tussen Reeuwijk en Loosduinen.
10:00 uur Aanvang oefening HF met een bericht via het berichtenformulier.
10:30 uur Bericht van PI9DH (Reeuwijk) aan PI9DI (Loosduinen) via PI9D (camping Elsendorp)
11:00 uur Geen verkeer waarneembaar in Reeuwijk, en ook niet in Loosduinen.
12:00 lunch en aan diverse bezoekers uitgelegd waar wij mee bezig zijn, Ondertussen de tijd tot de volgende oefening gebruikt om nog wat te experimenteren met antennes.
14:00 uur Nogmaals een bericht verstuurd via HF (80m) aan PI9D. Mooi moment omdat PI9D bediend werd door een wat minder ervaren operator. Juist goed om te vertellen, zodat PI9DH het tempo aan gepast heeft. Om 14:30 besloot PI9D QSY te gaan naar de 40m. Pi9DH heeft nog een poging gedaan met de End-Fed, maar het enige wat ontvangen werd, waren buitenlandse stations. Dit was wel verwacht, vandaar de keuze voor 80m NVIS.

Met Winlink post 3 zijn er diverse pogingen gedaan tussen Reeuwijk en Loosduinen rechtstreeks. Dit is niet gelukt. Een verbinding met de RMS in Dordrecht (PI8DEC) was prima te maken. Er zijn diverse mails verstuurd, maar er is niets ontvangen.

Om 15:30 uur kwam Hans Baardscheer PE1AAY (Voorzitter DARES) langs om even te kijken, Hij kwam uit de opstelling op de camping Elsendorp. Wij hebben hem uitgelegd wat er opgesteld was en enkele leerpunten verteld.

Evaluatie:

In het algemeen goed om weer eens fysiek samen een veldpost op te bouwen en te bemensen. Er waren zeker nog leerpunten zoals het regelmatig onderhoud op accu’s en aggregaten. De post opbouw ging zeer soepel, ook al hebben wij meer dan een jaar niet meer geoefend in het veld. Verder was er van te voren geïnventariseerd wat een ieder mee zou nemen, daardoor was er een juiste mix van spullen met voldoende back-up in de auto’s. Er is voldoende gezorgd voor het afzetten van de posten met geel-zwart lint, om te voorkomen dat wandelaars onze draden zouden kruisen. Koffie en koek waren ruimschoots aanwezig, en iedereen had voldoende eten en vooral drinken mee.

De weersomstandigheden waren dusdanig dat menig amateur uitweek naar de schaduw van de voertuigen. Het was echt weer voor zonnebrand, en dat onder de vlag van DARES “Solar Flare”.

Het opruimen van de posten verliep net zo vlekkeloos en iedereen helpt elkaar met het weer indelen van de laadruimte. Om de dag af te ronden hebben wij na de evaluatie met elkaar nog een ijsje gegeten bij de ijssalon bij het Landal park.

foto: NVIS 80 m

Vanuit Dares Gelderland- Midden regio 07 door Cor PD0GHF

Dares Gelderland -Midden reg. 07, hebben meegedaan met in het totaal van 5 personen .

Wij hebben ons vooral bezig gehouden met winlink in de breedste vorm packet Vara hf en Vara fm point to point en Vara chat. In Oosterbeek draaide ik met een proefopstelling op mijn qth PI8ANH-10.. Het station was goed te werken en er werden regelmatig berichten uitgewisseld. Het was mooi te zien hoe de verschillende opstelling van antennes zowel op de camping als thuis voor verrassende resultaten zorgden. Al met al geslaagd. Jan PH3J heeft zaterdagmorgen nog wat verbindingen proberen te maken met JS8call maar de condities werkte niet mee.

Foto: zo kan het ook, je neemt gewoon je eigen droogmolen mee

Ook geslaagd was de BBQ . Leo PD2LEO de man met de rode pet had een goede praktische formule wij leveren het vuur en je bent vrij wat je erop wil leggen . Geen verspilling en moeilijke verrekeningen.

Cor Schuiling Regiocoördinator Dares regio 07 Gelderland-Midden.

Vanaf de camping  door PD2LEO Leo Creusen 

Op verzoek van onze Europese buren een oefening georganiseerd met tevens wat oefen elementen voor DARES Nederland en een gezellig weekend op de camping de Kastanjes.

Donderdag ochtend rond 11:00u kwam ik aan op de camping , Cor  PD0GHF was er vanaf de dinsdag met zijn uitgebreide wagen en aanhanger, voor de technische ondersteuning en het WINLINK gebeuren als operator. Hans PA3GJM kwam met Peter PE1DCD in de avond aan met zijn bus en begon alvast wat antennes te installeren voor het WINLINK gebeuren. (apart verslag van Hans)

De repeater PI1DAR geïnstalleerd met een x50 op een pompmast va 11m die op de dissel van mijn caravan staat voor lokaal verkeer.

Tegen de avond kwam PA3GON neg op bezoek met zijn zoon om een en ander te bezichtigen.

Vrijdagochtend 0700 na het ontbijt opbouwen, deze dag staat in het licht voor de phone verbindingen op HF binnen DARES Nederland met het internationale berichtenformulier. De opstelling is de ICom 7300 van Cor, de Zepp antenne 40m lang van Nico PE1KQP en mijn S-match tuner (PA0LL). Het blijkt een goede combinatie, ondanks de matige condities toch redelijk wat verbindingen OA met :

PI9DH        REEUWIJK

PI9DI           LOOSDUINEN

PA3DWJ-D  KELPEN OLER

PB0P-D        BLADEL

PE1SAY-D    DOKKUM

PI9DF           ZEEWOLDE

VAN 10:00U T/M 1100U en in de middag nog een uurtje.

Het berichtenformulier was weer even wennen voor mij en Clemens PD2VCC  als operators, maar goed, daar oefen je voor. Uit operator ervaring gebruiken wij het NATO spelalfabet alleen bij lastige woorden en max 5 woorden per doorgang wat dan nog redelijk vlot verloopt.

Vanaf 11:15 uitgekomen op VHF 2m 145.350 MHz met een 3 tal inmelders

PA3ETC      GENNEP

PE7G           GROESBEEK

PI9DF          ZEEWOLDE

Gezien de antennehoogte op VHF van 10m wat dat ook wel te verwachten In de ochtend kwam Hans PE1AAY (Voorzitter Dares) nog op bezoek om belangstelling te tonen en onze opstellingen te bewonderen. 

In de avond nog een WINLINK clinic gehad van Hans PA3GJM en de nieuwste software  (DWS/DWC) geïnstalleerd op 2 laptops.

 Een geslaagde dag afgeblust met wat bier bij het kampvuur (evaluatie)

De zaterdag met dezelfde opstart en equipment en Jan PH3J als operator JS8CALL  OM 10:00U Achter zijn laptop, want dat is de bedoeling voor deze dag. WINLINK loopt als een rode draad door beide dagen heen met inachtneming van de frequenties.  Na de juiste instellingen op de IC 7300 te hebben gevonden diverse verbindingen gemaakt OA van Noorwegen tot en met Slovenië inclusief Engeland. 

Gerard PD0JEW (bestuurslid) kwam ook op bezoek en heeft nog meegedraaid als JS8CALL operator.De meeste verbindingen zijn gemaakt op de zepp antenne, deze bleek het beste voor het Europese verkeer, de vertical was gemiddeld 2 dB minder maar ongetwijfeld beter voor DX als de condities er zijn.

Jan van Mol PE2MOL kwam in de middag ook nog op bezoek met zijn schitterende radiowagen en aanhanger, uiteraard ook voor de BBQ. Verdere bezoekers waren PA3ETC en PE2GER.

Weer een geslaagde dag met vooral een goede samenwerking en gezelligheid (ook met de andere aanwezige amateurs op de Camping)

Tegen 18:00u afgerond met een BBQ bier en evaluatie, waar ook nog wat leden uit de regio van Cor PD0GHF bij aanwezig waren.

Demonstratie DWS Winlink door Hans PA3GJM

Voor de oefening SolarFlare hebben Peter PE1DCD en Hans PA3GJM een Mobiele Winlink RMS Hybrid gebouwd. Station is geconfigureerd als PI9DW-10.  De mails tijdens de oefening gericht aan PI9D werden opgehaald bij deze RMS Hybrid PI9DW-10. Geheel heeft prima gefunctioneerd al hadden we wel behoorlijke beperkingen. Een hybrid RMS maakt op het moment dat het Internet uitvalt, gebruik van HF om connecties te zoeken met het Winlink netwerk. Oefenterrein stond vol met andere HF stations. We waren dus regelmatig genoodzaakt HF uitzendingen te stoppen en de HF antenne van de RMS los te koppelen. Dit is trouwens voor een echte inzet een rare opstelling. De Winlink emails worden hoofdzakelijk via VHF UHF aangeleverd dus antenne hoogte is cruciaal.  Bij een echte inzet hoort een Mobiele RMS Hybrid thuis bovenop het hoogste gebouw dat je middenin het rampgebied  kunt gebruiken. Ver weg van andere radio activiteiten. Dit geeft je een e mail dekkingsgebied van een cirkel met de straal van 50 tot 70 KM.

Een Hybrid RMS bestaat uit de volgende onderdelen die hier opgebouwd zijn in een draagbaar  19” rack.

• Computer met Windows 10 en Dutch Winlink Software  geïnstalleerd
• VHF Radio met Packet TNC of in dit geval DRA36 Soundcard modem ( Packet + VARA FM)
• UHF Radio met Packet TNC of in dit geval DRA36 Soundcard modem ( Packet + VARA FM) 
• HF Radio met volautomatische tuner en multiband antenne. Pactor modem en/of VARA HF    ( hier alleen VARA HF)

foto: Schematisch plaatje Hybrid RMS

Emails komen binnen en gaan eruit via:

• VHF FM , mode Packet en VARA, vaste frequentie, software RMS Packet
• UHF FM , mode Packet en VARA, vaste frequentie, software RMS Packet
• HF USB, mode Pactor en/of VARA HF, meerdere frequenties op verschillende banden worden gescand, software Trimode

 RMS Relay is de email server.

• Internet up, email afhandeling via Winlink Common Message Server
• Internet down,  volautomatisch proces, email lokaal afgehandeld door RMS Relay / forwarding via HF.

Is Internet down dan blijven lokale mails in RMS Relay voor lokale uitwisseling en gaan Niet lokale mails door via Radio mode naar een andere RMS Hybrid die wel Internet toegang heeft. 

Indien noodzakelijk zoekt Hybrid mode volautomatisch zijn weg naar de eindbestemming. Om dit te bewerkstelligen is het noodzakelijk dat gebruiker zijn Message Pickup Station ( Homme BBS) heeft ingesteld.

Elke Hybrid RMS heeft een andere reeks HF frequenties, verdeeld over meerdere banden. Via volautomatisch proces, rekening houdend met propagatie  wordt de HF zendontvanger afgestemd op de juiste frequentie van het gewenste tegenstation en de mails uitgewisseld. 

Het gehele systeem draaide op 12V. Gevoed door een 200 AH accu. 

Dit is de eerste keer dat we als DARES met een mobiele RMS Hybrid het veld in gingen. We hebben veel praktijkervaring opgedaan en een aantal leermomenten gehad. Eén van de beperkingen die we ondervonden was het feit dat de Mobiele RMS Hybrid geen e mail kon synchroniseren met bestaande gewone RMS’sen buiten het rampgebied. We gaan de komende tijd gebruiken om hier een oplossing voor te vinden. Eerste gedachten is om de gewone RMS tijdelijk te verbouwen tot een Hybrid RMS met een 50 MHz toevoeging. Dit is met de DWS software eenvoudig te configureren.

Houdt de publicaties in de gaten, binnen enkele weken komt de nieuwe Dutch Winlink Software pack uit. Waar de 2020 versie alleen hardware modems aankon, is nu in de 2021 versie een scala soundcard toepassingen toegevoegd zoals VARA en UZ7HO soundmodem. De software is geschikt om een RMS te configureren maar vooral om je eigen gebruikers station op te zetten. Je vindt de link naar de software op de DARES site https://dares.nl/dws-winlink/. Hier zijn geen kosten aan verbonden.

Elke soundcard interface gaat werken, we hebben goede ervaring opgedaan met de DRA36. Daar deze modem vanuit USA moet komen zitten hier behoorlijk wat extra kosten aan verbonden voordat hij op de deurmat ligt. Vandaar dat is gekozen voor gezamenlijke inkoop om de extra kosten te beperken. 

Ik hoop dat ik met dit artikel meerdere amateurs kan motiveren een winlink station of een mobiele Hybrid RMS te bouwen. Winlink maakt echt het verschil als we op zwart gaan. Op QRZ.com staan mijn correcte gegevens. Er zijn meerdere mogelijkheden voor technische ondersteuning.

Samenvatting

Men was unaniem van mening dat dit evenement volgend jaar voor herhaling vatbaar is.

Jan Rozema PA0NON, Dares landelijke oefencoördinator